9. Sınıflar Türk Dili ve Edebiyatı 4. Ünite Masal ve Fabl Özeti

 

9. Sınıflar Türk Dili ve Edebiyatı 4. Ünite Masal ve Fabl Özeti

Masal Nedir?

Genellikle halkın yarattığı, ağızdan ağza, kuşaktan kulağa sürüp gelen, olağanüstü kişilerin başından geçen olağan dışı olayları anlatan öykü türüne masal denir.

Sözlü geleneğe ait anonim masallara ise "halk masalları" denir.

Masal türünün genel özellikleri nelerdir?

*Masallar bir tekerleme ile başlar. "Bir varmış bir yokmuş..."

*Masallar bir tekerleme ile biter. "Onlar ermiş muradına...", "Gökten üç elma..."

*Masallarda yer ve zaman belirsizdir veya hayalidir. "Kaf Dağı'nın ardı, devler ülkesi, bulutlar ülkesi, evvel zaman, develer berber iken..."

*Masal kişileri genellikle hayali-olağanüstü kişilerdir. "devler, cüce, ejderha, Şahmeran, Zümrüdüanka..."

*Masallarda genellikle iyi-kötü mücadelesi söz konusudur. İyiler genellikle kazanır ve ödüllendirilir. Kötüler ise kaybeder ve cezalandırılır.

*Masallarda dini ve milli motiflere, ögelere yer verilmez.

*Masallar genellikle didaktik yani eğitici-öğretici eserlerdir. Masalı anlatan kişi dinleyenlerin(genellikle çocukların) bir ders çıkarmaları amacıyla masal anlatır.

*Türk ve dünya edebiyatında masal:

Ezop Masalları (Eski Yunan Edebiyatı) masal türünün ilk örneği kabul edilir. Hint edebiyatında ise "Pançatantra" ve Beydeba'nın yazdığı Kelile ve Dimne türün Doğu'daki ilk örnekleridir.

Budist Uygurlara ait olan Kalyanamkara ve Papamkara(İyi Prens Kötü Prens) masalları ise Türk edebiyatındaki ilk örnek olarak kabul edilir. Osmanlı Dönemi'nde ise Billur Köşk Masalları türün başarılı ilklerindendir. Türk edebiyatında Keloğlan çok tanınmış masal kahramanıdır.

Pertev Naili Boratav ve Eflatun Cem Güney önemli masal derleyicilerimizdendir.

Batı edebiyatında ise Grimm Kardeşler ve Andersen, masal türünün güzel örneklerini vermişlerdir.

Fabl nedir?

Kahramanları çoklukla hayvanlardan seçilen, sonunda ders verme amacı güden, genellikle manzum hikâyelere fabl denir.

Fabl türünün genel özellikleri nelerdir?

*Kahramanları genellikle hayvanlar ve cansız varlıklardır.

*Bu hayvanlar insan gibi konuşturulur. İntak sanatı fablların geneline hakimdir.

*Fabllar didaktik(öğretici, ders verici) ürünlerdir. Özellikle çocuklara ahlaki yönden nasihat etmek, ders vermek için ortaya konulmuştur.

*Yer ve zaman ögeleri belirsiz ve hayalidir.

*Çocuklara bir şeyler öğretmek amacı taşıdığından dili sadedir.

*Yalnızca şiir veya düzyazı şeklinde olabileceği gibi şiir-düzyazı karışık da olabilir.

* Fabl dört ayrı bölümden oluşur: serim, düğüm, çözüm ve öğüt. Serim bölümünde kişi unsurları olan hayvanlarve diğer varlıklar tanıtılır. Düğüm bölümünde olaylar gerçekleşir ve çözüm bölümünde de olaylar bir sonuca ulaşır. Öğüt bölümünde ise fablın esas teması verilir.

* Fabllarda “arkadaşlık, işbirliği, korku, kurnazlık” gibi evrensel temalar işlenir.

* Türk ve dünya edebiyatında fabl:

Dünya edebiyatında fabl denilince akla gelen ilk isim La Fontaine'dir. Beydaba'nın Kelile ve Dimne ile Ezop Masalları da fabl türünün önemli ilk eserleri olarak kabul edilir.

Gülşehri’nin XIV. yüzyılda Farsçadan çevirdiği Mantıku’t Tayr adlı eser fabl özelliği gösterse de ;Türk edebiyatındaki ilk fabl örneği 15. yüzyılda yazılan Şeyhi‘nin Harname‘sidir.

Tanzimat Dönemi edebiyatçısı Şinasi ise LaFontaine’in (La Fonten) fabllarını Türkçeye çevirmiştir.

Cumhuriyet Dönemi'nde Orhan Veli Kanık da La Fontaine'den fabl çevirileri yapmış ve büyük ilgi görmüştür.