10. SINIFLAR COĞRAFYA DERSİ TÜRKİYE'DE BİTKİ ÖRTÜSÜ KONUSU ÖZETİ

 

TÜRKİYE’DE BİTKİ ÖRTÜSÜ

• Türkiye, bitki örtüsü çeşitliliği bakımından zengin bir ülkedir.

• Türkiye’de çok kısa mesafelerde bile iklim bakımından önemli değişiklikler görülmektedir.

• Bu nedenle ülkemizin bitki türü sayısı, Avrupa kıtasının tamamındaki bitki türü sayısına yakındır.

• Geçmiş jeolojik dönemlerden kalma bitki türlerine Relikt Bitki adı verilir.

• Eğrelti otu, ıhlamur, kestane, fındık, karaçam ve köknar relikt bitkilere örnek verilebilir.

• Bazı bitkiler yeryüzünde sadece belli bir alanda yayılış gösterir. Bu tür bitkilere Endemik Bitkiler denir. 

• Köyceğiz Gölü çevresinde bulunan sığla ağacı, Datça ve Teke yarımadalarındaki Datça hurması, Kazdağı’ndaki Kazdağı köknarı, Göller Yöresi’ndeki kasnak meşesi ile Kastamonu ve Yozgat çevresindeki İspir meşesi endemik türler olarak karşımıza çıkar.

1. ORMANLAR

• Ormanlar ülkemizin %27,6’sını kaplamaktadır.

• Bunların %80’i kıyı kesimlerde bulunur.

• Türkiye’deki ormanların yaklaşık yarısı Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde yer alır.

• Antalya, Kastamonu, Muğla ve Mersin orman alanı en fazla olan illerdir.

• Koru ormanı, tohumdan veya ekim ve dikim suretiyle yetişmiş ormanlardır.

• Baltalık orman ise geniş yapraklı ağaçların dip kütüklerinden veya köklerinden çıkan sürgünlerden yetişen ormanlardır.

• Türkiye’deki ormanların %80’i koru, %20’si baltalık ormanlardan oluşmaktadır.

• Türkiye’de geniş yapraklı ağaçlar kayın, gürgen, ıhlamur, kavak, meşe, kestane, kızılağaç ve çınardır.

• Türkiye’de İğne yapraklı ağaçlar ise kızılçam, karaçam, sarıçam, köknar, ardıç, sedir, fıstık çamı ve ladindir.

TÜRKİYE’DE BÖLGELERE GÖRE ORMAN VARLIĞI
K.ANADOLU	B.ANADOLU	AKDENİZ	İÇ ANADOLU	D. ANADOLU
Türkiye’nin orman varlığının ⅓’ü Kuzey Anadoludadır.   Geniş yapraklı, karma ve iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlara sahiptir.   Kayın, kestane, ıhlamur, gürgen, meşe, akçaağaç, kızılağaç,meşe...	Güney Marmara ve Ege kıyılarında yer alan ormanlardaki başlıca ağaç türleri meşe, kayın, kestane, gürgen, köknar, karaçam, kızılçamdır.   Fıstık çamları, meşe, ardıç ve kızılçamlar da görülür.     Marmaris-Köyceğiz çevresinde bulunan sığla (günlük) ağaçları ise endemik bitkilerdir.	Akdeniz’deki ormanlarda baskın olan ağaç türü kızılçamlardır.   Sedir, köknar ve ardıçlara da rastlanır.	İç kesimlerdeki ormanların kapladığı alan azdır.     Kayseri, Aksaray, Ankara ve Yozgat çevresinde daha çok meşeler ve karaçam ormanları karşımıza çıkar.	Doğu Anadolu’daki orman alanlarında meşe türleri yaygındır.   Sarıkamış çevresinde ise sarıçam ormanları vardır.

TÜRKİYE’NİN AĞAÇLARI VE KULLANIM ALANLARI
AĞAÇ TÜRÜ	GÖRÜLDÜĞÜ YER	ÖZELLİĞİ	KULLANIM ALANI	FOTO
Gürgen	Ege, Marmara, Kuzey ve Doğu Anadolu	Kışın yapraklarını döker, nemli toprakları sever.	Yakacak, makine parçaları, spor aletleri, tarım aletleri, torna işleri ve ayakkabı kalıbı yapımı
Meşe	Türkiye genelinde vardır.	Türkiye’de meşelerin 18 türü bulunmaktadır.	Yakacak,mobilyacılık, tarım aletleri yapımı ve kaplamacılık.
Kayın	Kuzey Anadolu, Hatay ve Maraş...	Nemli iklimi sever.	Yakacak, Mobilya, parke, ambalaj sandığı ve travers üretimi
Fıstık çamı	Ege ve Güney Marmara’da görülür.	25 metreye kadar uzayabilen bu ağaç şemsiyeye benzer.  Tohumları besin maddesidir.	Kereste, süs ağacı
Ardıç	Türkiye geneli	Odunu yumuşak, hafif ve dayanıklıdır.	Kurşun kalem, mobilyacılık,  park ve bahçe düzenleme
Ladin	Ordu’nun doğusundan Gürcistan’a kadar	nemli iklimleri sever	Selüloz ve kâğıt sanayisi Mobilya, kaplama, kurşun kalem ve kibrit çöpü
Köknar	Doğu Karadeniz, Uludağ, Kazdağı, Toroslar ve Nur Dağları	Nemli iklimi sever	mobilyacılıkta, kaplamacılıkta, yapı malzemesi, sandık ve oyuncak yapımı
Sarıçam	Dünyadaki yayılış alanının en güneydeki sınırı Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesidir. K.Anadolu+ D.Anadolu	Soğuk şartlarına dayanıklıdır.	Mobilyacılık ve kaplamacılık başta olmak üzere kullanım alanı geniştir.
Karaçam	Türkiye geneli	40 metreye kadar uzar	Yapı malzemesi olarak kullanılır.
Kızılçam	Toroslar+ Ege	Sıcaklık ve ışığı sever.	Yapı malzemesi, Mobilyacılık, tat ve koku verici, boya, vernik, cila, matbaa mürekkebi ve sakız

2. ÇALILAR

TÜRKİYE’DE GÖRÜLEN ÇALI FORMASYONLARI
MAKİLER	GARİGLER	PSÖDOMAKİLER
Akdeniz ikliminin etkili olduğu yerlerde ormanların tahrip edilmesiyle ortaya çıkmıştır.   Yıl boyunca yeşil kalır.    Akdeniz, Ege ve Marmara’da görülür.   Kocayemiş, zakkum, defne, sandal, funda, mersin, menengiç, keçiboynuzu, pırnal meşesi, akçakesme, erguvan, katran ardıcı, katırtırnağı, laden ve tesbih	Makilerin yok edildiği yerlerde ortaya çıkan ve diz boyunu geçmeyen çalılardır.    Kermez meşesi, lavanta, akçakesme, yasemin, kekik, funda, adaçayı, laden, katran ardıcı ve geven    Mut, Çeşme, Karaburun, Bergama ve Bodrum çevresi	Yalancı makiler Karadeniz kıyılarında görülen çalılardır.    Ormanların yok edilmesiyle ortaya çıkar.    Kızılcık, geyikdikeni, böğürtlen, yabani erik, yabani elma ve üvez

3. OT TOPLULUKLARI

TÜRKİYE’DE GÖRÜLEN OT FORMASYONLARI
BOZKIRLAR	ÇAYIRLAR
İç Anadolu, İç Batı Anadolu, Ergene Havzası, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu görüldüğü yerlerdir.   İlkbaharda yeşerir, yazın sararır.    Geven, yavşan otu, gelincik, peygamber çiçeği, yumak otu, üzerlik otu, deve dikeni, sütleğen ve kekik bozkır türleridir.   Ormanların tahrip edildiği alanlarda oluşan bozkırlara ise ANTROPOJEN BOZKIR denir.	Türkiye’de  çayır bitki örtüsüne yaz yağışı alan yerlerde ve yüksekliği fazla olan alanlarda rastlanır.    Bu bitki örtüsü yaz dönemi boyunca yeşil kalmaktadır.    Tarla sarmaşığı, yumak, kardelen, orman gülü, mine, yıldız ve düğün çiçeği    Kuzey Anadolu Dağları, Toroslar ve Güneydoğu Toroslar ile Erzurum, Kars ve Ardahan platoları çayırların görüldüğü yerlerdir.