10. SINIFLAR COĞRAFYA DERSİ NÜFUSUN ÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ KONUSU ÖZETİ

 

NÜFUSUN ÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ

1. NÜFUS SAYIMLARI VE NÜFUSUN ÖNEMİ

•  Belirli bir zamanda ve sınırları belirli bir alanda yaşayan insan sayısına nüfus denir.

• Nüfus sayımlarında nüfusun sadece sayısı değil özellikleri de tespit edilir.

• Nüfusun cinsiyet, yaş, eğitim, çalıştığı iş kolu gibi bilgiler nüfusun nitelikleri olarak tanımlanabilir.

• Nüfusun nitelikleri ve sayısını bilmek yönetim için önemlidir. Nüfusun sayısı ve niteliklerine göre politikalar üretilir.

• Bu politikaların üretilebilmesi için Nüfus sayımları yapılması gerekmektedir. 

NÜFUS SAYIM YÖNTEMLERİ
de facto yöntemİ	de jure yöntemİ
İnsanlar sayım günü hangi adreste bulunuyorsa oranın nüfusu kabul edilir.	İnsanlar ikamet yerlerinin nüfusu  olarak kabul edilir.

• 20. yüzyıldan önce nüfus sayımları vergi toplamak ve askere almak için yapılırdı.

• 20. yüzyıldan sonra nüfus sayımı gerekçeleri çeşitlenmiş, toplam nüfusunu, nüfus artış hızını, okuryazar durumunu, aktif nüfusu, işsizlik oranını, kır ve kent nüfusunu, göç durumunu belirleyen sayımlar yapılmaya başlanmıştır.

• Bu sayımlardan elde edilen bilgilerle ülkeler yatırımlarını ve politikalarını belirlemişlerdir.

NÜFUSUN FAZLA OLMASININ AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI
AVANTAJLARI	DEZAVANTAJLARI
Nüfusun fazla olması ülke savunması için avantaj oluşturur. Nüfusun fazla olması ülke içinde üretici kesim oluşturma açısından avantajdır. Üretim, ticaret, vergi gelirleri artar. İş gücü ucuzlar.	Doğal kaynakların tüketimi artar. Kalkınma hızı azalır. Kişi başına düşen gelir azalır. Nüfusa yönelik yatırımlar artar. Çevre sorunları artar. İhracat azalır. Göç olayı yaşanır.

2. NÜFUSUN ÖZELLİKLERİ

• Nüfusun yaş gruplarına ve cinsiyete göre dağılışı, okur yazar oranı; aktif nüfusun çalıştığı iş kollarına göre dağılışı ve nüfus artış hızı ile nüfusun kır ve kente göre dağılımı Nüfusun özelliklerini oluşturur. 

• Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında 0-14 yaş arası çocuk nüfus, 15-64 yaş arası yetişkin nüfus, 65 yaş ve üzeri yaşlı nüfus kabul edilir.

NÜFUSUN YAŞ GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI KARŞILAŞTIRMA
0-14 YAŞ ÇOCUK	15-64 YAŞ YETİŞKİN	65+ YAŞLI
NİJERYA : % 44 ALMANYA:% 13	NİJERYA  :% 53 ALMANYA:% 66	NİJERYA  :% 3 ALMANYA:% 21

• Tabloda görüldüğü gibi gelişmiş ülkelerde yaşlı nüfus oranı fazla, çocuk nüfus oranı azdır. Gelişmekte olan ülkelerde ise çocuk nüfus oranı fazla yaşlı nüfus oranı azdır.

• Nüfusun cinsiyet dağılımına baktığımız zaman erkek nüfusun kadın nüfusuna yakın değerlerde olduğu görülür. Dünya nüfusunun %50,4’ü erkek, % 49,6’sını kadınlar oluşturur. Yaşlı nüfus içinde kadınların oranı daha fazladır.

• Göç alan yerlerde erkek nüfusunun fazla olduğu görülür. 

• Yakın zamanda savaş yaşamış yerlerde erkek nüfusunun azalmış olduğu görülür. 

NÜFUSUN OKUR YAZAR OLMA DURUMU
GELİŞMİŞ ÜLKELERDE	GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE
Okur yazar oranı yüksektir. Lise ve üniversite mezunu fazla	Okur yazar oranı düşüktür. Lise ve üniversite mezunu azdır.

• Okur yazar nüfusun içinde erkeklerin oranı daha yüksektir.

• Dünyada okur yazar nüfusun oranı %86’dır.

• 15 ile 64 yaş arasındaki nüfusa çalışma çağındaki nüfus denir.

• Bu yaş aralığında olup da herhangi bir işte çalışanlara ise aktif nüfus denir.

• Gelişmiş ülkelerde sanayi ve hizmet sektöründe çalışanların oranı, az gelişmiş ülkelerde ise tarım sektöründe çalışanların oranı fazladır.

• Kır ve kent nüfusu da ülkelerin gelişmişlik düzeylerini belli eden kriterlerden biridir. 

• Gelişmiş ülkelerin kent nüfusları daha fazla olurken gelişmekte olan ülkelerin kır nüfuslarının fazla olduğu göze çarpar.

• Yıllık nüfus artış hızının düşük  olduğu ülkeler gelişmiş, yıllık nüfus artış hızının yüksek olduğu ülkeler gelişmemiştir.

• Nüfus artış hızı düşük olan ülkelerin yaş ortalaması yükselir. Yaşlı bağımlı nüfus oranı artar. Gelişmiş ülkeler genç nüfus için göç yoluyla yabancıları ülkelerine çekip vatandaş yaparlar. Bu da sık  sık sosyal ve kültürel problemler doğurur. 

• Nüfus artış hızının yüksek olması, geri kalmış ülkelerde sorundur. 

• Bu tür ülkelerde kalkınma hızı düşük, işsizlik ve bağımlı nüfus oranı yüksektir.

• Beyin göçü ve nitelikli iş gücü azlığı görülür.

• Gelişmiş ülkelerde nitelikli iş gücü oranı fazladır.

•