BUZULLARIN OLUŞTURDUĞU YER ŞEKİLLERİ
Dünyanın bazı yerlerinde sıcaklık yıl boyu sıfır derecenin altındadır. Buralarda yağışlar kar şeklinde olur ve yıl boyu erimez. Yıl boyunca erimeyen karlara KALICI KAR ya da TOKTOĞAN KAR denir.
Kalıcı kar sınırı ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe azalır. Ekvator çevresinde kalıcı kar sınırı 5000m civarında iken kutup noktalarında deniz seviyesine iner.
Kalıcı kar sınırı etkileyen bir başka faktör ise BAKI dır. Bakı bir yerin güneşe bakan tarafta mı yoksa güneş görmeyen tarafta mı olduğunu anlatır. ( Kayseri’de güney cephe evlerin daha pahalı satılmasının nedeni bakıdır. )
Kalıcı karlar üst üste birikerek BUZULLARA dönüşür. Buzullara yüksek dağlarda ve kutup noktalarına yakın yerlerde rastlanır. Buzulların oluşturduğu yer şekillerine de doğal olarak buralarda rastlanır.
Yüksek dağlardaki küçük çanaklar oluşturan buzullara Sirk Buzulu denir.
Eski akarsu vadilerinden inen buzullara ise Vadi Buzulu adı verilir.
Yüksek dağların zirvelerini tamamen kaplayan buzullara Takke Buzulu denir.
Karaların yüzeyini bütün olarak kaplayan buzullara ise Örtü Buzulu adı verilir.
Yüksek dağlarda küçük buzul kütlelerinin aşındırması sonucu oluşan çukurlara Sirk Çanağı denir.
Buzul kütlelerinin bir yamaç boyunca hareket etmesi sonucu oluşan “U” profilli vadilere Buzul Vadileri denir.
Ana buzula bağlı yan buzulların oluşturdukları vadilere ise Asılı Vadiler adı verilir.
Aşınması zor sert kayaçların buzullar eridikten sonra hörgüç benzeri yapılar ortaya çıkarmasıyla Hörgüç Kayalar meydana gelir.
Morenler, buzulların taşıyıp biriktirmesi sonucu oluşan depolardır. Bunların içinde irili ufaklı taşlar ve toprak parçaları bulunur.
Buzul tabanlarında buzulun biriktirmesi ile oluşan kaşığın sırtına benzeyen yapılara Drumlinler denir.
Buzulların biriktirmesi sonucu oluşan ovalara Sander Düzlükleri ya da Sander Ovaları denir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder