12. SINIFLAR DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ 4. ÖZETİ

 KONU-4 MÜSLÜMANLARIN BİLİM ALANINDA YAPTIKLARI ÖNCÜ VE ÖZGÜN ÇALIŞMALAR:

1-DİL:

Kur’an-ı Kerim, Peygamber Efendimizin ve halkının konuştuğu dil Arapça olduğundan İslam ülkelerinde Arapça öğrenimi büyük önem arz etmiştir. Arapça ortak kültürün bir öğesi olmuştur.

2- FIKIH:

Fıkıh: Şer’i ameli hükümleri ayrıntılı bir biçimde delillere dayanarak bilmektir. Fıkıh; İslam Hukuku demektir.

Fıkıh İlmi ile meşgul olan âlime Fakih çoğuluna ise Fukaha denir.

Dört mezhep imamı ve bunların talebeleri fıkıh ilminde en meşhur olanlardır. (İmamı Azam Ebu Hanefi, İmam Ahmet ibni Hanbel, İmam Malik ve İmam Şafii)

3-KELAM:

Kelam: İslam inanç esaslarını akıl ve mantık esaslarına göre ispatlamayı veya açıklamayı amaçlayan bilim dalıdır.

Kelam ilminde yapılan önemli çalışmalar. 

1. İlmi münazara (Cedel)

2. Mantıksal tutarlılık

3. Kanıtlara göre düşünme

4. Tümdengelim ve tümevarım

Kelam ilmin de meşhur olan alimler: Maturidi, Mutezile, Eş’ari, Cüveyni, Gazzali

4-TEFSİR:

Tefsir: Kur’an-ı Kerim’i geniş bir biçimde açıklamak üzere çalışma yapılan ilme denir. Bu ilim ile meşgul olan âlime Müfessir denir.

Meal: Kur’an-ı Kerim’in bire bir tercümesine verilen isimdir.

Tefsir iki şekilde sınıflandırılır. 1- Dirayet Tefsiri 2- Rivayet Tefsiri

Meşhur Tefsirler:

Sahabeden ilk tefsirci; Abdullah b. Abbas

En meşhur tefsirciler: Taberi, Fahreddin er-Razi, Kadı Beyzavi ve Zemahşeri’dir.

Cumhuriyet Döneminde Elmalılı Hamdi YAZIR “Hak Dini Kur’an Dili” Tefsiri ve Ömer Nasuhi BİLMEN’in Kur’an Meali ilk ve en önemli çalışmalar olarak bilinmektedir.

 

5-HADİS:

Hadis: peygamber efendimize atfedilen söz, fiil, onay ve fiziksel ve ahlaki özelliklere denir.

İlk hadis yazma işi Emevi Halifesi Ömer b. Abdülaziz (Ö.720) zamanında başlamıştır.

KÜTÜBÜ SİTTE (Muteber altı hadis kitabı)

1. Buhari

2. Müslim

3. Ebu Davud

4. Tirmizi

5. Nesai

6. İbn Meace

6-TARİH:

İslam dininde ilk Müslümanların yaşadığı yıllara “Asrısaadet” denir. Tarih alanında, o devirde yazılan ilk eserler genelde savaşları konu alan  “Megazi” kitaplardır. 

SİYER: Peygamber Efendimizin hayatını konu alan tarih çalışmasına verilen isimdir. Daha sonra dört halife dönemi de buna eklenmiştir.

Meşhur Tarihçiler: İbn İshak, İbn Hişam, Taberi

7-FELSEFE:

Felsefe sistemli düşünme bilimidir. İslam âlimleri ilk felsefi çalışmalarını Aristo ve Eflatun’un eserlerini tercüme ederek onlar üzerine yoğunlaşmışlardır. En önemli İslam Felsefecileri Farabi, İbn Sina ve İbn Rüşt.

8-COĞRAFYA:

İslam dünyasında coğrafya ilk olarak “Kitabü’l-Büldan” (Şehirler Kitabı) içerisinde yer almıştır.

Meşhur Coğrafyacılar: İbn Hurdazbih, Mes’udi, İstahri, İbn Battuta, Zekeriya Kazvini.

9-TIP:

Peygamber Efendimizin “Allah gönderdiği her hastalığın kesinlikle şifasını da göndermiştir.” Hadisi üzerine İslam âlimleri tıp alanında çalışmalarına hız vermişlerdir. 

Ebu Bekir er-Razi ve İbn Sina en önemli tıp âlimlerindendir. 

İbn Sina; el-Kanun fi’t-Tıp isimli eseri yazmıştır. Anatomi, fizyoloji, farmakoloji, biyokimya alanlarında çalışmalar yapmış. Nabız idrar tahlili yöntemlerini kullanarak teşhis yapmayı geliştirmiştir. Birçok tıbbi aracın da mucididir.

İbnü’n-Nefis: Küçük kan dolaşımını icat etmiştir.

Ayrıca el-Kindi, İbn Rüşd, İbn Zuhur el-Bağdadi meşhur âlimlerdir.

10-ASTRONOMİ:

İslam dünyasında astronomi, İlm-i Felek, İlm-i Hey’et gibi adlarla bilinir.

Bu bilim dalında geometrik yöntemlerle yıldız ve gezegenlerin konumunu belirleme işiyle meşguldür.

Fergani yazdığı (Cevammi’u İlmi’n-Nucum) eser ile Batamyus’a cevap vererek astronomi ilminde öncülük yapmıştır.

Fergani’nin kitabı orta çağ Avrupa’sına ışık tutmuş ve bu eser birçok dile tercüme edilmiştir. 

Biruni, Bitruci, Çağmini önemli âlimlerdir. Ülkemizde Uluğ Bey ve Ali Kuşçu çok önemli çalışmalar yapmışlardır.

11-MATEMATİK:

Musa el-Harizmi Cebir ilmini matematiğe kazandıran âlimdir. Trigonometrinin kurucusu Ebu’l-Vefa el-Buzcani, İrrasyonel sayıların rasyonel sayılar gibi kullanılabileceğini ispatlayan Ömer Hayyam, Abdülhamit b. Türk, Musa b. Şakir, Hazin, İbnü’l Haysem önemli matematikçilerdir.

12-FİZİK:

Havanın bir cisim olduğunu bulan Farabi, Su pompaları, su saati ve fizik aletlerini tasarlayan Rezzaz el-Cezeri en meşhur fizikçilerdir.

13-KİMYA:

Müslüman âlimler Nitrik asit, sülfürik asit, potasyum nitrat,  alkoller gibi birçok kimyasal maddeyi keşfetmişlerdir. İmbik, Alkali, alkol gibi kullanılan terimlerin de mucididirler.

Cabir b. Hayyan, Kindi, Razi, İbn Sina meşhur kimyacılardır.